Maggot Debridman Nedir?

Mar 03, 2024

Maggot Debridman Nedir?

Savaş alanında bir hekimsiniz. Vücut yığınları birikiyor, yetişemiyorsunuz. Yaralılar bir bir ölüyor siz erişemeden onlara. Eriştiklerinizin de yaraları kurtlanmış, iğrenç bir hal almış; dayanılmaz bir koku etrafa yayılmış. Hastalarınıza yardımcı olmak için, bu kurtçukların hastalık yaydığını düşündüğünüzden, kurtları yaradan temizlediniz. Tebrikler, kurtulma ihtimali olan bir hastayı öldürdünüz.

Binlerce yıldır milyonlarca insanın ölümüne çeşitli hastalıklarla neden olmuş sineklerin insana iyi gelmeyeceğini düşünmek gayet normal. Lakin bu sefer durum farklı. Hastanızın yarasından bu larvaları almasaydınız belki hastanızı ölümden kurtaracak ya da ampüte olmasını engelleyecektiniz.

Bu gördüğünüz larvalar Latincede Lucilia Sericata olarak adlandırılan yeşil sineklere aittir. “Hayatı kurtaracak ne tür şeyler yapıyor olabilir?” diye sorabilirsiniz bu yeşil sinekler. Ne yapmıyorlar ki? Salgıladıkları çeşitli sıvılarla ölü dokuyu temizliyorlar, antibiyotik benzeri ajanlarla yaranın olduğu yerde enfeksiyon gelişimini engelliyorlar, ayrıca yaranın olduğu bölgede iyileşmeyi hızlandırabildikleri de söylenmekte.

Bu ölü dokulardan kurtarma işlemi tıbbın birçok alanında önem arz etmekte. Ölü dokular enfeksiyon oluşumu için bir risk faktörü olduğu gibi yenilenmeyi de zorlaştırmaktadırlar. Örneğin diyabet olup ayağı bu sebepten hasar görmüş birisinin ayağına antibiyoterapi uygulamadan önce oradaki ölü dokuları kaldırmamız gerekli. Ayrıca yanıklarda da kullanılabilir bu yöntem. Bu yönteme debridman demekteyiz. Bu kurtçukların kullanıldığı yöntem ise Maggot Debridman olarak adlandırılmaktadır.

Maggot Debridman tedavisi yazılı kaynaklarda eski çağlardan beri dünyanın birçok yerinde uygulanmış bir tedavi yöntemidir. Amerika yerlileri ve Avustralya Aborjinleri tarafından kullanılmıştır örneğin. [1]

Bu tedavi yönteminin yararlı etkilere sahip olduğunu not eden ilk doktor ise Fransız bir doktor olan Ambroise Pare’dir. Ambroise hastalarını başta larvalar tarafından enfekte edilmesinden korumaya çalışıyordu. Büyük bir kesisi iyileşen hastanın kesisinden çıkan maggot’u gören Ambroise Pare daha sonrasında yaraların enfekte olmasına izin vermiştir. [2]

18. ve 19. Yüzyılda yaşayan Baron Dominique‐Jean Larrey isimli bir başka Fransız cerrah ise Napoleon’un Mısır Seferi’nde maggotların nekrotik dokuyu yok ettiğini ve canlı dokuya dokunmadığını gözlemlemiştir. [3]

Lucilia Sericata’nın Temel Özellikleri

Lucilia Sericata temel olarak üç bölümden oluşmaktadır. Bu üç bölüm görselden de görüleceği üzere baş, göğüs ve abdomen şeklindedir. Göğsündeki yeşil metalik rengi görmektesiniz. Lucia Sericata’nın erişkin bireyleri aynı zamanda mavi ve bakırımsı yeşil renklerini de alabilmektedir.

Lucilia Sericata’nın baş bölümü ise kendi içinde 3 bölüme ayrılmaktadır. Bu bölümler bir çift anten, emmek üzere gelişmiş ağız ve iki büyük gözden oluşmaktadır. Bu antenler dokunma, koku ve işitme organlarını taşırlar.

Gözleri kırmızı renge sahiptir. Bu gözler bileşik haldedir lakin gözlerin yakınlığı cinsiyetine göre değişebilmektedir. Dişilerde gözler birbirinden ayrı iken erkeklerde ise çok yakındır. Ayrıca bu gözler arasında kalan bölümde sadece ışığı algılayan yapılar bulunmaktadır.

Lucilia Sericata Larva Salgıları

Bilim insanları Lucilia Sericata larvalarında antibiotic-like yani antibiyotik benzeri ajanlar salındığını söylemektedir. [6] Ayrıca yaradaki PH derecelerini değiştirdikleri, bölgedeki bakteriler ile beslendikleri ve büyüme indükleyici bileşenler larvaların sekresyonlarında gözlenmiştir. [7] Klinik gözlemlerde de larvalar ile temas eden dokuların hızlıca iyileştiği gözlemlenmiştir.

Nekrotik doku sindirimi için larvalar kolajenaz enzimini kullanmaktadırlar. Bu enzim sayesinde nekrotik dokuyu sıvı bir hale getirip sindirebilirler. Ayrıca larvaların sahip oldukları pençelerle nekrotik bölgede gezmesi nekrotik dokuyu parçalayarak tedavi sürecini hızlandırmaktadır. [8]

Antibiyotik benzeri salgıladıkları ajanların ise kendilerini koruma amacıyla salgıladıkları düşünülmektedir. Bu salgılanan ajanlar geniş spektrumlu antibiyotiklerin gibi işlev gördüğü anlaşılmıştır. [9] Bu bakteriler PH değişikliğini ise salgıladıkları amonyak ile sağlamaktadırlar. Salgıladıkları amonyak sayesinde daha alkali bir yapıya dönüşen dokuda bakterilen üremesi inhibe olmaktadır. [10] Ayrıca dokuya fibroblast göçünü indüklediği gibi, doku rejenerasyonunu da indükleyen kimyasal ajanlar salgıladıkları da gözlemlenmiştir. [11] Bu salgılar sayesinde larvalar özellikle Staphylococcus Aureus, A ve B Grup Streptokoklara karşı etkilirler. Bunun yanında etkili oldukları birçok mikroorganizma mevcuttur. [12]

Lucilia Sericata Larvalarının Kullanım Alanları

Lucilia Sericata larvalarının literatürde birçok kullanım alanı olduğu görülmektedir. Kullanılabildiği bazı alanlar aşağıdaki listedeki gibidir:

1 – Diyabetik, Dekübital, Nörovasküler ve Vasküler Ülserler [13] 2 – Osteomyelit [14]

3 – Nekrotizan Fasiitis [15]

4 – Cerrahi Operasyon Sonrası Enfekte Yaralar ve Yanıklar [16] 5 – Perineal Gangren

Yukarıdaki listenin dışında palyatif amaçlarla kullanıldığı alanlar da bulunmakta. Cerrahi müdahalenin mümkün olmadığı tümör ve mantarlaşmış lezyonlarda palyatif çözüm sunabilmektedir. Ayrıca maggot debridman tedavisinde yaraların normal tedavisindeki yöntemlere kıyasla iyileşme süreci daha hızlı ve ağrısız iyileşme gözlemlenmektedir.

Gelecekte Lucilia Sericata larvalarının birçok alanda kullanılacağını düşünmekteyim. Özellikle çoklu ilaç direncine sahip mikroorganizma enfeksiyonlarında kullanılması üzerine araştırmalar bulunmaktadır.

– Whitaker, I. S.; Twine, C; Whitaker, M. J.; et al. (2007). “Larvalhttps://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045therapyhttps://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045fromhttps://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045antiquityhttps://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045to thehttps://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045presenthttps://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045day:https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045Mechanismshttps://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045ofhttps://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045action,https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045clinicalhttps://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045applicationshttps://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045andhttps://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2600045future potential”.

Postgraduatehttps://en.wikipedia.org/wiki/Postgraduate_Medical_Journal https://en.wikipedia.org/wiki/Postgraduate_Medical_JournalMedical Journal. 83 (980): 409–13.

2 – Pare A, Johnson T, Spiegel A.The works of that famous chirurgeon Ambrose Pare. London: Printed by Mary Clarke, 1678

3 – Greenberg B. Flies through history. In: Greenberg B, ed. Flies and disease. Princeton, NJ: Princeton University Press, 1973

5 – Sherman, R. A.; Hall, M. J. R.; Thomas, S. (2000). “Medicinal Maggots: An Ancient Remedy for Some Contemporary Afflictions”. Annual Review of Entomology. 45: 55–81.

6 – Pavillard E R, Wright E A. An antibiotic from maggots. Nature 1957180916–917.

7, 9 – Prete P E. Growth effects of Phaenicia sericata larval extracts on fibroblasts: mechanism for wound healing by maggot therapy. Life Sci 199760505–510.

8 – Barnard D. Skeletal‐muscular mechanisms of the larva of Lucilia sericata (Meigen) in relation to feeding habit. The Panpacific Entomologist 197753223–229.

– Erdmann G R, Khalil S K. Isolation and identification of two antibacterial agents produced by a strain of Proteus mirabilis isolated from larvae of the screwworm (Cochliomyia hominivorax) (Diptera: Calliphoridae). J Med Entomol 198623208–211.

11 – Horobin A J, Shakesheff K M, Woodrow S.et al Maggots and wound healing: an investigation of the effects of secretions from Lucilia sericata larvae upon interactions between human dermal fibroblasts and extracellular matrix components. Br J Dermatol 2003148923–933.

12 – Bonn D. Maggot therapy: an alternative for wound infection. Lancet 20003561174

13 – Sherman R A, Tran J M, Sullivan R. Maggot therapy for venous stasis ulcers. Arch Dermatol 1996132254–256.

14 – Ochsenhirt N, Komara M. Treatment of osteomyelitis of mandible by intraoral maggot‐ therapy. J Dent Res 193313245–246.

15 – Dunn C, Raghavanm U, Pfleiderer A G. The use of maggots in head and neck necrotizing fasciitis. J Laryngol Otol 200211670–72.

16 – Namias N, Varela J E, Varas R P.et al Biodebridement: a case report of maggot therapy for limb salvage after fourth‐degree burns. J Burn Care Rehabil 200021254–257.

Yazar:

Ægean

@Aegean_E

Editör: Fahri Sağyürek

Mürekkep Yayıncılık

Discussion about this post